8. วิปปยุตเตนสัมปยุตตปทนิทเทส

[313] ธรรมเหล่าใด ประกอบไม่ได้ด้วย รูปขันธ์ธรรมเหล่านั้น
ประกอบได้ด้วยขันธ์ อายตนะ ธาตุ เท่าไร ? ไม่มีขันธ์ อายตนะ ธาตุ
ที่ประกอบได้.
[314] ธรรมเหล่าใด ประกอบไม่ได้ด้วย เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์
สังขาร วิญญาณขันธ์ ฯลฯ สรณธรรม อรณธรรม ธรรมเหล่านั้น
ประกอบได้ด้วยขันธ์ อายตนะ ธาตุ เท่าไร ? ไม่มีขันธ์ อายตนะ. ธาตุ ที่
ประกอบได้.
จบวิปปยุตเตนสัมปยุตตปทนิทเทส

อรรถกถาวิปปยุตเตนสัมปยุตตปทนิทเทส

บัดนี้ เพื่อจำแนกบท วิปปยุตเตน สัมปยุตตะ พระผู้มีพระภาคเจ้า
จึงเริ่มคำว่า "รูปกฺขนฺเธน" เป็นอาทิ. ปุจฉาแม้ทั้งหมดในบทเหล่านั้น
เป็นโมฆปุจฉาเทียว. เพราะว่า นามขันธ์ 4 ชื่อว่า วิปปยุตด้วยรูปขันธ์. สัมป-
โยคะของธรรมเหล่านั้น ด้วยธรรมเหล่าอื่น จึงไม่มี. รูปและนิพพาน วิปปยุต
ด้วยเวทนาขันธ์. สัมปโยคะของธรรมเหล่านั้น ก็ไม่มีด้วยธรรมอะไร ๆ.
บัณฑิตพึงทราบความเป็นสัมปโยคะของวิปปยุตตธรรมทั้งหลาย ในบททั้งปวง
อย่างนี้ เพราะเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสคำว่า "นตฺถิ" (ไม่มี)
นั่นแหละ ในคำวิสัชนาปัญหาทั้งหมด เพราะความเป็นโมฆะแห่งคำปุจฉา
ดังพรรณนามาฉะนี้ แล.
จบอรรถกถาวิปปยุตเตนสัมปยุตตปทนิทเทส

9. สัมปยุตเตนสัมปยุตตปทนิทเทส

[315] ธรรมเหล่าใด ประกอบได้ด้วยเวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์
สังขารขันธ์ ธรรมเหล่าใด ประกอบได้ด้วยธรรมเหล่านั้น ธรรมเหล่านั้น
ประกอบได้ด้วยขันธ์ อายตนะ ธาตุ เท่าไร ? ธรรมเหล่านั้น ประกอบได้
ด้วยขันธ์ 3 อายตนะ 1 ธาตุ 7 และประกอบได้ด้วยอายตนะ 1 ธาตุ 1
บางอย่าง.
[316] ธรรมเหล่าใด ประกอบได้ด้วยวิญญาณขันธ์ มนายตนะ
จักขุวิญญาณธาตุ ฯลฯ มโนธาตุ มโนวิญญาณธาตุ ธรรมเหล่าใด
ประกอบได้ด้วยธรรมเหล่านั้น ธรรมเหล่านั้นประกอบได้ด้วยขันธ์ 3 และประ-
กอบได้ด้วยอายตนะ 1 ธาตุ 1 บางอย่าง.
[317] ธรรมเหล่าใด ประกอบได้ด้วยสมุทยสัจ มัคคสัจ ธรรม
เหล่าใด ประกอบได้ด้วยธรรมเหล่านั้น ธรรมเหล่านั้นประกอบได้ด้วยขันธ์ 3
อายตนะ 1 ธาตุ 1 และประกอบได้ด้วยขันธ์ 1 อายตนะ 1 ธาตุ 1 บาง
อย่าง.
[318] ธรรมเหล่าใด ประกอบได้ด้วยมนินทรีย์ ธรรมเหล่าใด
ประกอบได้ด้วยธรรมเหล่านั้น ธรรมเหล่านั้นประกอบได้ด้วยขันธ์ 3 และ
ประกอบได้ด้วยอายตนะ 1 ธาตุ 1 บางอย่าง.
[319] ธรรมเหล่าใด ประกอบได้ด้วยสุขินทรีย์ ทุกขินทรีย์
โสมนัสสินทรีย์ โทมนัสสินทรีย์ ธรรมเหล่าใด ประกอบได้ด้วยธรรม
เหล่านั้น ธรรมเหล่านั้น ประกอบได้ด้วยขันธ์ 3 อายตนะ 1 ธาตุ 1 และ
ประกอบได้ด้วยอายตนะ 1 ธาตุ 1 บางอย่าง.